در مورد ونزوئلا مطلب زیاد نوشته اند، سوسیالیسم قرن ۲۱ البته بعید بود نتیجه ای جز مصیبت بیاورد، ولی از منظر دیگر هم باید به قضیه نگریست، ونزوئلا، متحد ایدئولوژیک چینی ها، در این سال ها چند ده میلیارد دلار از آنها وام گرفته بود و البته ضمانت آن هم نفت بود، زمانی که نفت ۱۰۰ دلار و بالاتر بود وام ها گرفته شد، ولی حال که قیمت به نصف رسیده است، بازپرداخت آنها کار ساده ای نیست، ونزوئلا توان بازسازی تاسیسات استخراج کنونی را هم ندارد.
هیچ بعید نیست با شکست مادورو، دولت آینده متمایل به امریکا باشد که در این صورت شکست اقتصادی و سیاسی بزرگی برای چینی هاست، پس تلاش خود را خواهد کرد که دولت کنونی حتی الامکان بر سر کار بماند. نرخ بهره وام ها هم جالب است، بسیار بالا! اما قضیه جدی تر از این حرف هاست.
چینی برای پیشبرد پروژه بلندپروازانه خود راه ابریشم قرار است ۵ تریلیون دلار در آینده وام بدهند، ولی کمک های چینی ها هیچ شباهتی به طرح مارشال ندارد، گذشته از بهره بسیار بالا، وام گیرنده باید از شرکت ها و کارگران چینی استفاده کند. پیشتر هم گفته شد که برخلاف نهادهایی مانند بانک جهانی و امریکایی ها، چین خیلی به تفنن هایی مثل حقوق بشر و فساد هم اهمیت نمی دهد، انگیزه های سیاسی هم پشت قضیه است.
اما می دانیم که بدون وجود یک ساختار اقتصادی مناسب و حداقلی از بستر حقوقی، کمک اقتصادی به کشورهای در حال توسعه چیزی در مایه های پول در چاه ریختن است! می خورند و باز بیشتر طلب می کنند، بدون آنکه چیزی حاصل شود. اینجا چینی ها سعی می کنند از اوضاع کمال استفاده را داشته باشند، جز قضیه ضمانت نفت که بالا آمد، مثلا در مورد سریلانکا گفته اند که اگر پولی هم برای پرداخت بدهی ندارید می توانید یک بندر را به مدت ۹۹ سال به خود ما اجاره دهید!
بدیهی است که بازپرداخت این وام ها هم نارضایتی اجتماعی بالایی خواهد داشت و چینی ها برای جلوگیری از لوطی خور شدن بدهی مجبورند وارد بده بستان هایی با کشورهای بدهکار بشوند که اصلا تصویر خوبی برایشان ایجاد نمی کند و شاید دیگر کشورها را برای وام گیری و پیشبرد پروژه های آنها مردد کند. خلاصه که ریخت و پاش کردن پول و زیادی بی ترمز رفتن می تواند فاجعه در پی داشته باشد و دور فلکی بر منهج عدل است.
اما اجازه دهید کوتاه عرض کنم، چین بیشتر از آنکه استعمارگر باشد، استثمارگر است، دوراندیشی و ارزش های برتر یانکی ها را هم ندارد. در سیاست “خیرخواهی” معنایی ندارد و هر کشوری به دنبال منافع خود است، ولی بد نیست برخی کلاه شان را بالاتر بگذارند. سوسیالیسم صرف مصیبت اقتصادی نیست، متحدان سوسیالیست ها هم چنگی به دل نمی زنند. بعید است ولی امیدوارم کسانی دریابند، جز اقتصاد بازار آزاد راهی برای تولید ثروت در بلندمدت وجود ندارد.
