در علم سیاست مرسوم است که دولت ها را به قوی، ضعیف، ورشکسته و مانند آن تقسیم می کنند، دیدم کسانی از اهل دل دنبال این هستند که بدانند آیا دولت ایران را می شود دولتی قوی به حساب آورد. اجازه دهید ببینیم دولت قوی چه تعریفی دارد تا بعد در مورد ایران قضاوت کنیم.
دولت قوی دولتی است که در حفظ امنیت مرزها و مقابله با تهاجم خارجی موفق است، در تامین امنیت درون سرزمینی و مقابله با تهدیدهای داخلی (گروه های مسلح، باندهای جنایتکار، خطرات طبیعی و مانند آن) موثر عمل می کند، به عنوان داور نهایی در اختلافات میان شهروندان پذیرفته می شود، امکان مشارکت آزاد و بدون ترس شهروندان در فرایندهای سیاسی را فراهم می آورد.
دولت قوی دولتی است که خدمات اجتماعی مناسب مانند درمان و آموزش را برای شهروندانش فراهم می آورد، در تامین زیرساخت های مناسب (جاده ها، بندرها، راه آهن و مانند آن) و کافی خوب عمل می کند، می توان به خدمات بیمه و بانکداری در مرزهای حاکمیت آن اعتماد کرد و سرانجام جامعه مدنی را به رسمیت می شناسد و آن را محدود نمی کند.
حال می توانید وضعیت دولت در ایران را با توجه به ویژگی های بالا بسنجید و ببینید که آیا می توان آن را دولتی قوی به شمار آورد. البته دولت قوی لزوما معنای مثبتی هم ندارد، جالب است بدانید کسانی دولت ایالات متحده را به صورت سنتی دولتی ضعیف به شمار می آورند، زیرا حوزه و قلمرو عمل نسبی آن محدود است.
اگر اهل عدد و رقم هستید، شاخصی به نام دولت ضعیف هم ابداع شده است و گزارشی مربوط به سال ۲۰۰۸ هم موجود است. در این شاخص با توجه به عملکرد اقتصادی، سیاسی، امنیتی و رفاه اجتماعی دولت های در حال توسعه (۱۴۱ کشور) یک رتبه بندی جالب انجام شده است. در این رده بندی، صدرنشینان ضعیف ترین دولت ها را دارند که کشورهایی مانند سومالی، افغانستان، کنگو و عراق را شامل می شود.
در این گزارش ۲۰۰۸ می توان دید که ایران ۶۶ امین دولت ضعیف در میان کشورهای توسعه یافته است. اگر گزارش برای سال جدید هم تنظیم شود، شاید صدر جدول به سوریه برسد، ولی بعید است ایران وضعیت خیلی بهتری پیدا کرده باشد، والله اعلم.
